Ogórecznik lekarski
Ogórecznik lekarski (Borago officinalis) jest łatwą w uprawie jednoroczną rośliną zielarską o szerokim zastosowaniu. Ogórecznik, niegdyś nazywany miodówką ogrodową, w Anglii określa się mianem pszczelego chleba lub pszczelej rośliny. Kwiaty ogórecznika są bowiem bogate w nektar. Jeden kwiat to aż 12 mg nektaru, z czego 40-70 proc. stanowią cukry. Latem zakwita niebieskimi kwiatami, których zapach zwabia liczne owady zapylające. Liście i łodygi ogórecznika lekarskiego mają aromat ogórka i kwaskowaty smak, który odmienia charakter wielu potraw. Ziele ogórecznika zawiera flawonoidy, saponiny, związki śluzowe, garbniki, cholinę, kwasy organiczne (cytrynowy, krzemowy, jabłkowy), łatwo przyswajalną krzemionkę oraz rzadki zestaw związków soli mineralnych. Sok ogórecznika zawiera dużą ilość witaminy C. Olej pozyskiwany z nasion ogórecznika lekarskiego zawiera kwasy z grupy omega i kwas gamma-linolenowy. Ogórecznik lekarski ma działanie moczopędne, napotne, przeciwzapalne, osłaniające, regulujące przemianę materii, bakteriobójcze i uspokajające. Pomaga zwalczyć zapalenie nerek i układu moczowego, zwiększa dobową ilość wydalanego moczu.

Ogórecznik lekarski – właściwości lecznicze
Do celów leczniczych wykorzystuje się ziele ogórecznika, kwiaty oraz nasiona, z których pozyskiwany jest olej. Kwasy tłuszczowe zawarte w oleju ogórecznika mają korzystny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. Zapewniają ochronę przed chorobami płuc, oskrzeli, gardła i oczu oraz zapobiegają alergiom i astmie. Olej z nasion ogórecznika korzystnie wpływa na stan śluzówki jamy ustnej, przełyku, żołądka i jelit, a przed wszystkim na błony śluzowe dróg oddechowych. Ma działanie wykrztuśne i osłaniające. Łagodzi kaszel i chrypkę, pomaga przy wszelkich infekcjach dróg oddechowych. Ogórecznik lekarski działa regenerująco na skórę, włosy i paznokcie. Regularne spożywanie ziela ogórecznika polecane jest osobom, które mają kruche paznokcie i łamliwe włosy, ze względu na zawartą w nim krzemionkę. Olej z nasion ogórecznika wykorzystywany jest do produkcji kosmetyków o właściwościach regenerujących skórę. Olej z ogórecznika znajduje się w składzie wielu preparatów pielęgnacyjnych dla skóry wrażliwej, dojrzałej i suchej. Wspomaga odnowę skóry, przywraca jej elastyczność, właściwy poziom nawilżenia i podnosi jej odporność na niekorzystne działanie czynników zewnętrznych. Ogórecznik lekarski wspomaga leczenie depresji, poprawia samopoczucie, usprawnia pracę mózgu. Spożywanie świeżych liści ogórecznika stymuluje produkcję adrenaliny. Ogórecznik lekarski usuwa z organizmu toksyny i działa osłonowo, chroniąc organizm przed szkodliwymi substancjami. Olej z nasion ogórecznika lekarskiego zawiera kwas linolenowy i kwasy z grupy omega, a także łagodzi stany zapalne dziąseł oraz działa wspomagająco w leczeniu chorób przyzębia i krwawienia dziąseł. Kwasy te obniżają poziom tzw. złego cholesterolu (LDL). Zapobiegają odkładaniu się cholesterolu w postaci złogów w ścianach naczyń krwionośnych. Jednocześnie normalizują poziom cholesterolu dobrego (HDL), który usuwa nadmiar komórek tłuszczowych z naczyń krwionośnych, co zmniejsza ryzyko miażdżycy. Kwasy tłuszczowe oraz magnez obecne w oleju z nasion ogórecznika lekarskiego łagodzą dolegliwości menstruacyjne i towarzyszące menopauzie. Olej zawiera wysoką zawartość kwasu gamma-linolenowego (GLA). To substancja stosowana w niekonwencjonalnym leczeniu, która jest dosyć silnym środkiem przeciwzapalnym. Olej pobudza krążenie krwi oraz zmniejsza ból, a także łagodzi stan zapalny, szczególnie w przypadku nieżytu górnych dróg oddechowych. Zmniejsza również uczucie ciężkości oraz obrzęki. Poprawia pracę układu trawiennego i oczyszcza organizm z toksyn, co może być przydatne podczas procesu odchudzania. Olej jest stosowany przez osoby borykające się z chorobami skóry, między innymi egzemą, czyrakami i wrzodami. Łagodzi także zmiany trądzikowe oraz wypryski. Smarowanie olejem z ogórecznika skóry nawilża ją oraz redukuje swędzenie. Pomaga również w walce z objawami napięcia przedmiesiączkowego.
Ogórecznik lekarski w leczeniu domowym

  W warunkach domowych napary z ogórecznika lekarskiego stosowane są przy złej przemianie materii i nerwicach oraz nadpobudliwości u dzieci. Ze świeżego ziela ogórecznika lekarskiego można przygotowywać koktajle o właściwościach zdrowotnych.
Maść ze świeżego ziela ogórecznika lekarskiego i tranu przyśpiesza gojenie się ran, oparzeń, wyprysków i odleżyn. Okłady z naparu ze świeżo roztartego ziela i soku ogórecznika zmniejszają obrzęki po urazach mechanicznych. Okłady z naparu z ziela ogórecznika lekarskiego stosuje się również do leczenia czyraków, wysypek, oparzeń I stopnia i otarć naskórka. Płukanki ze świeżego lub suszonego ziela ogórecznika stosuje się w nieżytach gardła, jamy ustnej, chrypce i suchym kaszlu. Napar z kwiatów ogórecznika lekarskiego stosowany jest do okładów i przemywania oczu przy zapaleniu spojówek, zaczerwienionych i zmęczonych oczach. Świeży sok z ogórecznika lekarskiego może być stosowany wspomagająco podczas leczenia zapalenia płuc. Ziele ogórecznika może być stosowane w przypadku diety bezsolnej, ponieważ zawiera dużo soli mineralnych. Ze świeżego zmiażdżonego ziela i soku ogórecznika można przygotowywać maseczki odmładzające lub odżywcze nadające skórze elastyczność i regenerujące naskórek.

Zastosowanie ogórecznika lekarskiego w kuchni

  Świeże, posiekane liście ogórecznika, ze względu na wysoką zawartość witaminy C, są doskonałym dodatkiem do sałatek ? ogórecznik nadaje im smak i aromat ogórka. Sałatki z dodatkiem świeżych liści ogórecznika mają właściwości zdrowotne zbliżone do naparu z ziela. Ogórecznik jako przyprawa dodawany jest zup (barszcz ukraiński, rosół, chłodnik), sosów, majonezów, pieczonej dyni, cukinii, kabaczków i innych duszonych warzyw lub zapiekanek oraz do dań mięsnych i rybnych. Liście ogórecznika można przyrządzać podobnie jak szpinak lub zapiekać w cieście. Może być składnikiem masła ziołowego. W niektórych krajach napar z suszonych liści ogórecznika pity jest jako zamiennik herbaty.
Ziele ogórecznika wykorzystywane jest do aromatyzowania nalewek, win, syropów i napojów chłodzących. Kwiaty stosowane są do produkcji likierów i słodyczy. Świeżo zebrane kwiaty ogórecznika lekarskiego nadają się do mrożenia w kostkach lodu i jest to najczęstszy sposób ich przechowywania. Kwiaty ogórecznika można kandyzować i suszyć. Mogą być dodawane do sałatek, ciast i deserów.
Jak stosować olej z ogórecznika?
Dawkę bezpieczną dla osób dorosłych, które chcą stosować olej z ogórecznika w celach leczniczych, określono w ulotce dołączonej do produktu.Należy zwrócić uwagę na przeciwwskazania do stosowania oleju z ogórecznika. Kobiety w ciąży nie powinny przyjmować oleju, ponieważ jest środkiem wywołującym skurcze. Unikać powinny go również kobiety karmiące piersią. Osoby, które zażywają długoterminowo warfarynę bądź aspirynę nie powinny używać oleju z ogórecznika, gdyż ma on właściwości rozrzedzające krew. Drgawki, które miały miejsce w przeszłości mogą być kolejnym przeciwwskazaniem do przyjmowania oleju. W takiej sytuacji warto skonsultować się z lekarzem. Należy także pamiętać o działaniach niepożądanych. W przypadku stosowania oleju z ogórecznika mogą wystąpić problemy pokarmowe, na przykład wzdęcia czy biegunka. Należy również zwrócić uwagę na przechowywanie oleju. Narażony na promienie słoneczne może jełczeć. Powinno się go trzymać w chłodnym oraz zacienionym miejscu.

WAŻNE
MIMO ŻE OGURECZNIK JEST BARDZO POŻYTECZNYM ZIÓŁKIEM, KWIATY I ZIELE MOŻNA STOSOWAC TYLKO CO JAKIŚ CZAS. POWODEM SA ZAWARTE W ROSLINIE ALAKALOIDY, KTÓRE W WIEKSZYCH ILOŚCIACH MOGĄ USZKADZAC WATROBE. WARTO WIEDZIEĆ ,ŻE ZWIĄZKÓW TYCH NIE MA W OLEJU TŁOCZONYM NA ZIMNO Z NASION.

Przeciwwskazania do stosowania

  Ogórecznik niezalecany jest osobom z niskim ciśnieniem krwi. Spożywany w nadmiernej ilości dodatkowo je obniży, dlatego przed przyjęciem naparu należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Może też działać przeczyszczająco.Z zażywaniem ogórecznika powinny też uważać osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne, które nie zawierają sterydów.

Odwar z ogórecznika
• 1-2 łyżki zalewamy szklanką ciekłej wody, ogrzewamy do wrzenia, przykrywamy i gotujemy powoli przez 5-7 minut. Potem ściągamy z gazu, odstawiamy na 10 minut, przecedzamy i pijemy po ½ szklanki 2-3 razy dziennie. Świetnie działa przeciwzapalnie, obniża temperaturę, działa napotnie.
• Lub Łyżkę ziela zalać 3/4 szklanki ciepłej wody. Podgrzewać do wrzenia i gotować pod przykryciem 5 minut. Odstawić na 10 minut i przecedzić. Pije się po 1/4 szklanki 2-3 razy dziennie w chorobach gardła, krtani i oskrzeli, zwłaszcza u dzieci i osób w wieku podeszłym. Ten sam odwar można stosować zewnętrznie do okładów w schorzeniach skórnych i kosmetycznego przemywania twarzy.

Napar z ogórecznika

Łyżkę suszonego ziela albo łyżeczkę świeżych, posiekanych liści zalać szklanką wrzątku. Zaparzać 15 minut pod przykryciem. Pije się 3 x dziennie między posiłkami dla oczyszczenia krwi ze złogów i po zatruciach. Pomaga w problemach z układem pokarmowym, oddechowym, stanach zapalnych błon śluzowych.
Obniża napięcie nerwowe, stany lękowe i wzmacnia nadnercza w czasie stresu.

Napar na wzmocnienie serca i uspokojenie

Łyżkę suszonego ziela ogórecznika zalać szklanką wrzątku. Gotować 7-8 minut. Odcedzić dodać łyżeczkę miodu. Pić 1-2 dziennie.

Sok detoks i odchudzanie

Świeżo wyciśnięty sok ze starych odmian jabłek zmiksować z kwiatami ogórecznika Proporcja 1 łyżka kwiatów na szklankę soku. Pije się 2 razy dziennie.
Przy otyłości warto ogórecznik dodawać do potraw jako przyprawę.

Ogórecznik dla skóry
Kąpiel na piękną skórę, paznokcie i włosy

Do litra wody wsypać garść ogórecznika .Można dołożyć inne zioła np. pokrzywę, przytulię, która rośnie wszędzie, krwawnik, lipę lub skrzyp. Gotować na wolnym ogniu 10 minut. Odstawić na całą noc. Dodać szklankę octu jabłkowego – ułatwi ekstrakcję minerałów z ziół. Nazajutrz wlać do kąpieli dodać 2 łyżki soli gorzkiej, Epsom lub kamienną. Czas kąpieli 15-20 minut. Kąpiel działa regenerująco, przywraca skórze jędrność i elastyczność. Zmniejsza drobne blizny, zaczerwienienia, wypryski. Uzupełnia niedobory magnezu i krzemu, który bierze czynny udział w syntezie kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego.
Wzmacnia włosy, paznokcie. Rozluźnia mięśnie, odżywia skórę i wycisza procesy zapalne.

Miazga na okłady

Szybko przepuścić świeże ziele przez maszynkę do mięsa lub rozdrobnić w mikserze. Miazgę stosować do okładów na blizny po ranach, wrzodach, oparzeniach. Pomaga na stłuczenia, obrzęki, wybroczyny podskórne, siniaki, uszkodzenia naskórka, wypryski swędzące i trądzik.

Oliwka do skóry

Garść drobno posiekanego ziela i kwiatów ogórecznika zalać szklanką oliwy z oliwek. Odstawić w zakręconym słoiku na tydzień codziennie wstrząsając. Po przecedzeniu stosować na zmiany skórne, trądzik, suchą, zwiotczałą skórę z oznakami starzenia.
Ogórecznik w kuchni
Ze względu na charakterystyczny zapach ziele wykorzystuje się do aromatyzowania octów, marynat, pikli, nalewek, win. Możemy stosować jako przyprawę bądź warzywo do sałatek, zup jarzynowych, sosów, twarogów, makaronów, risotto. Ogórecznik jest świetnym dodatkiem do kotletów, pulpetów, placuszków. Najczęściej młode, górne listki dodajemy drobno posiekane do sałatek, sparzone kwiaty liście do omletów. Często jak mamy pod ręką wrzucamy po prostu garść do zupy jarzynowej. Czasem dusimy samodzielnie bądź z innym warzywem, np. z cykorią lub eskarolą (odmiana kapusty) z dodatkiem czosnku i oliwy z oliwek.
Ogórecznik duszony
3 garści młodych listków blanszujemy, przelewamy wodą. Drobno kroimy. Na patelnię wlewamy 2-3 łyżki oliwy i maleńki kawałek chili. Dodajemy rozgniecione 2 ząbki czosnku: uderzamy obranym ząbkiem o blat by pękł. W ten sposób dania lepiej smakują niż drobno siekanym. Dorzucamy ogórecznik, bardzo krótko dusimy doprawiamy solą i pieprzem.