Lukrecja gładka należy do roślin z rodziny motylkowatych. Jej nazwa rodzajowa – glycyrrhiza glabra – oznacza mniej więcej tyle, co „słodki korzeń”. I rzeczywiście – korzeń lukrecji to jeden z najsłodszych surowców na świecie. Pod tym względem przewyższa nawet cukier, od którego jest aż 50 razy słodszy! Lukrecja posiada wiele właściwości, które są doceniane od wieków. W XVI i XVII wieku była ona stosowana jako środek wykrztuśny w chorobach górnych dróg oddechowych – by łagodzić męczący kaszel, a także w schorzeniach wątroby, żołądka, nerek i pęcherza moczowego.
Lukrecja posiada też inne interesujące właściwości. Jej cennych ekstraktów warto szukać zwłaszcza w kosmetykach nawilżających i ochronnych. Korzeń lukrecji jest źródłem glicyryzyny i flawonoidów. Kwas glicyryzynowy, czyli glicyryzyna to glikozyd saponinowy kwasu glikuronowego i kwasu glicyretynowego, który kumuluje się w korzeniu lukrecji w stężeniu 2-25%. To właśnie glicyryzyna nadaje lukrecji słodki smak, ale też wyposaża ją w szereg innych prozdrowotnych i pielęgnacyjnych właściwości. W farmacji glicyryzyna stosowana jest jako naturalny środek słodzący, ale też substancja pomocnicza w leczeniu wrzodów żołądka, stanów zapalnych wątroby, obrzęków czy też nadciśnienia.
W prestiżowym magazynie The Lancet opublikowano w 2003 r. badania dotyczące powiązania działania pozyskiwanej z korzenia lukrecji glicyryzyny z koronawirusem. Badano potencjał przeciwwirusowy ribawiryny, 6-azaurydyny, pirazofuryny, kwasu mykofenolowego oraz glicyryzyny. Okazało się, że to właśnie glicyryzyna najlepiej hamuje namnażanie się koronawirusa wywołujacego SARS (zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej).Glicyryzyna nie tylko hamuje namnażanie się koronawirusa – ogranicza też jego zdolność wnikania do wnętrza komórki. Mechanizm takiego działania glicyryzyny nie jest niestety do końca poznany.
Naukowcy z University of Minnesota (USA), którzy wyniki swoich badań opublikowali w „Cancer Prevention Research” przekonują, że korzeń lukrecji może zapobiec rozwojowi czerniaka – złośliwego nowotworu skóryW trakcie badań nad rośliną znaleźli w jej korzeniu związki, które hamują rozwój komórek nowotworowych. Jednym z nich jest wspomniana wyżej glicyryzyna. Niestety, jej nadmiar w organizmie może wywołać działania niepożądane, takie jak zaburzenia rytmu serca, nagłe skoki ciśnienia a nawet obrzęk mózgu.Na szczęście naukowcom udało się wyizolować z korzenia lukrecji inną substancję o działaniu antynowotworowym – izoanguston A – która, przeciwieństwie do glicyryzyny, jest bezpieczny w stosowaniu. Z badań przeprowadzonych na myszach wynika, że komórki czerniaka złośliwego potraktowane izoangustonem A wolniej się rozrastały.
Lukrecja, dzięki swoim bakteriobójczym właściwościom, zmniejsza liczebność Streptococcus mutans – paciorkowca zieleniejącego, który wchodzi w skład naturalnej flory bakteryjnej jamy ustnej i który jest głównym czynnikiem rozwoju próchnicy i innych chorób zębów.Potwierdzają to wyniki badań naukowców z Uniwersytetu w Minnesocie, które zostały opublikowane przez Europejską Akademię Stomatologii Dziecięcej.
Bardzo obiecująco przedstawia się działanie pielęgnacyjne glicyryzyny, co przemysł kosmetyczny wykorzystuje do produkcji kosmetyków o właściwościach antybakteryjnych, antycellulitowych oraz nawilżających. Dzięki wbudowanemu fragmentowi cukrowemu, glicyryzyna ma wysokie zdolności wiązania wody, dlatego jej dodatek w składzie kosmetyków zasadniczo wpływa na ich intensywność zatrzymywania wody w naskórku. Glicyryzyna wspomaga ponadto mikrokrążenie oraz przepływ limfy, zmniejszając obrzęki i eliminując cellulit wodny. Z kolei ściągające właściwości glicyryzyny mają zastosowanie w produkcji kosmetyków regulujących wydzielanie sebum, przeznaczonych do cer z łojotokiem. Jakby tego było mało, glicyryzyna wybiela i znajdziemy ją w składzie kosmetyków rozjaśniających oraz preparatów wybielających zęby. Składową kwasu glicyryzynowego jest kwas glicyretynowy. Oba związki odpowiadają za działanie antyalergiczne, immunostymulujące, przeciwłojotokowe, antyzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, antyobrzękowe, redukujące zaczerwienienia, antyoksydacyjne i łagodzące.Pozostałe czynne związki zawarte w korzeniu lukrecji, takie jak flawonoidy, triterpeny, polisacharydy, sole, olejki eteryczne, saponiny i aminokwasy, stanowią łącznie około 40-50% suchej masy ekstraktu z lukrecji. Największe znaczenie spośród nich mają flawonoidy, takie jak glabrydyna, glabren, hispglabrydyna, likwirytyna i izolikwirytyna.
Substancje te wykazują silne właściwości przeciwutleniające, antyseptyczne, przeciwzapalne oraz antyrodnikowe. Antyoksydacja zachodzi tu wyjątkowo skutecznie w przypadku wolnych rodników wytwarzanych pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Innymi słowy, ekstrakt z lukrecji przeciwdziała oksydacyjnemu stresowi skóry, a więc spowalnia zachodzące w jej strukturach procesy starzenia się. Saponiny zawarte w lukrecji wykazują działanie przeciwzapalne podobne do adenokortykotropiny i dezoksykortykosteronu. Wykazują działanie przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne. Saponiny nie wykazują jednak działań ubocznych charakterystycznych dla ACTH i kortykosteronu. Przyśpieszają i nasilają syntezę interferonu. Ekstrakt alkoholowy z korzenia lukrecji wyraźnie hamuje rozwój Staphylococcus aureus, Streptococcus mutans, Mycobacterium sp. i Candida albicans. Za granicą wyciągi z lukrecji są zalecane do leczenia choroby Simmonds’a, nowotworów niszczących przysadkę mózgową, zaniku kory nadnerczy, stwardnienia rozsianego, choroby Addisona, reumatyzmu, chorób alergicznych i astmy.
Wyciągi z lukrecji przyśpieszają gojenie wrzodów żołądka. Składniki lukrecji chronią wątrobę przed marskością i stłuszczeniem, a także toksycznym wpływem węglowodorów i metali ciężkich, obniżają stężenie diglicerydów, zapobiegają powstawaniu nadtlenków i wolnych rodników, przyśpieszają usuwanie wolnych rodników z ustroju. Działają wykrztuśnie, przeciwbakteryjnie, żółciopędnie, rozkurczowo i moczopędnie. Lukrecja hamuje reakcje autoagresji, dlatego można ją z powodzeniem stosować w terapii chorób autoimmunologicznych, np. łuszczycy. Z uwagi na ochronne i przeciwzapalne działanie na wątrobę warto polecać lukrecję w terapii wirusowego i toksycznego zapalenia wątroby.Lukrecja jest jedną z najstarszych roślin stosowanych w nieżytach dróg oddechowych.
Preparaty lukrecjowe są silne i efektywne w działaniu. Przedawkowane lub stosowane zbyt długo i bez przerw prowadzą do powstania obrzęków, zawrotów i bólu głowy, zaburzeń rytmu serca oraz nadciśnienia. Nie należy stosować lukrecji w okresie ciąży i karmienia piersią. Nie powinno się przyjmować większych dawek lukrecji dłużej niż cztery tygodnie.

Lukrecja przepisy lecznicze
Przy infekcjach można pić herbatki, ale wygodniejsze jest żucie kawałka korzenia 2-3 razy dziennie.
Odwar na drogi oddechowe i układ pokarmowy
3 łyżeczki sproszkowanego korzenia lukrecji zalać 2 szklankami zimnej wody. Doprowadzić do wrzenia, gotować 3 minuty na małym ogniu. Po przecedzeniu piję się kilka razy dziennie 100 ml odwaru.

Odwar z korzenia lukrecji
Składniki:Korzeń lukrecji 30,0gWoda 200,0 mlWysuszone i rozdrobnione korzenie zalewamy wodą. Następnie delikatnie gotujemy przez 3 min. Następnie studzimy i przelewamy płyn. Pijemy pół szklanki odwaru 3-4 razy dziennie.

Ekstrakt z korzenia lukrecji
Składniki:Korzeń lukrecji 45,0 gWoda 150,0 mlWysuszone i rozdrobnione korzenie zalewamy wodą w ilości 100 ml wody. Następnie delikatnie gotujemy (nie uzupełniać wyparowanej ilości wody) około 10 minut. Gotowy wywar przecedzamy przez sito i odstawiamy w osobnym garnczku, natomiast pozostałą masę korzeni ponownie zalewamy 50 ml wody i znów gotujemy 5 minut, po czym wywar przelewamy przez sito. Otrzymany drugi wywar łączymy z wywarem pierwszym. Pijemy pół szklanki odwaru 3-4 razy dziennie lub wykorzystujemy do wytwarzania kosmetyków, np. do włosów.

Nalewka z lukrecji
• 5 łyżek drobno pokrojonego korzenia
• 1,5 szklanki spirytusu
• 1/3 szklanki miodu
• 1,5 szklanki wody
Korzeń rozdrobnić w moździerzu lub tłuczkiem. Wsypać do 2 litrowego słoja. Zalać spirytusem i odstawić na 7 dni. Zagotować wodę, po wystudzeniu wymieszać z miodem i nalać nalać do słoja. Po kolejnych 7 dniach przecedzić i rozlać do buteleczek z ciemnego szkła. Pije się 3-4 razy dziennie łyżkę stołową nalewki w infekcjach dróg oddechowych.

Przepis z ajurwedy
• Łyżeczkę sproszkowanego korzenia gotuje się kilka minut w 200 ml wody.
• Przed wypiciem dodaje 5-10 kropli olejku mahanarayan lub 1/2 łyżeczki masła klarowanego
• Pije się łyk co 5-10 minut w przypadku kłopotów z oddychaniem
Ziołowy syrop na kaszel
Wymieszać po łyżce
• korzenia lukrecji,
• kwiatów dziewanny, babki lancetowatej,
• biedrzeńca anyżu, kory kaliny koralowej.
• posiekanego korzenia imbiru,
Zioła gotować w 3 szklankach wody na wolnym ogniu, aż połowa płynu wyparuje. Odstawić do wystygnięcia. Przecedzić i dolać 100 ml gliceryny i 150 ml miodu. Przelać do butelek z ciemnego szkła. Zażywa się łyżeczkę 3 razy dziennie.

Syrop na kaszel i przeziębienie

  Wymieszać po łyżce ziela lebiodki, tymianku i sproszkowanego korzenia lukrecji. Składniki zalać 2 szklankami wody, gotować 5 minut na wolnym ogniu. Odstawić na pół godziny. Przecedzić. Dodać miodu i trochę soku z cytryny, 30 g gliceryny, szczyptę cynamonu i 3 goździki.Przechowywać w lodowce. Stosuje się 3 razy dziennie jedną łyżeczkę syropu. Można dodawać do herbaty przy infekcjach, astmie, problemach trawiennych, stanach zapalnych.

Lukrecja i kasztany jadalne na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy
6 kasztanów jadalnych obrać, zalać 250 ml wody. Gotować pod przykryciem aż zmiękną, by można je było łatwo rozgnieść. Dodać kopiastą łyżeczkę lukrecji i łyżeczkę sproszkowanej paprotki zwyczajnej.
W misce wymieszać z 3 łyżeczkami mąki pszennej. Dodać trochę ciepłej wody by ugnieść ciasto, wymieszać z kasztanami. Następnie krótko zagotować i papka gotowa. Maksymalnie po 3 dniach bóle żołądka powinny ustąpić bez śladu.
Zastosowania zewnętrzne
Lukrecja jest pomocna w łagodzeniu objawów egzemy i atopowego zapalenia skóry. Zmniejsza stany zapalne, łagodzi podrażnienia, zaczerwienienia, swędzenie i obrzęki.

Odwar do stosowania zewnętrznego
Wymieszać po łyżce lukrecji, wyki płotowej i uczepu trójlistkowego. Zalać litrem wody, zagotować. Ostawić pod przykryciem na pół godziny. Przecedzić, wlać do kąpieli wodnej lub przemywać skórę wywarem.
Cukierki lukrecjowe
• 2 łyżeczki sproszkowanego korzenia lukrecji
• Szklanka melasy
• Łyżeczka sproszkowanego anyżu
• Szklanka mąki
Melasę podgrzać, dodać pozostałe składniki i mąkę, wyrobić na ciasto. Uformować wałeczki, kiedy masa stwardnieje pociąć na kawałki.
UWAGA: Lukrecji nie powinny stosować osoby chore na marskość wątroby, nadciśnienie, zaburzenia elektrolitów, kobiety w ciąży.