Kąpiele lecznicze

Kąpiel to nie tylko prosty zabieg higieniczny. Najczęściej jest to dla nas nieoceniona chwila przyjemności połączona z codzienną pielęgnacją ciała. Kąpiel to także więcej niż tylko relaks i odprężenie po ciężkim dniu. Prawidłowo dobrane składniki dodane do ciepłej wody doskonale wpływają na nasze ciało, pielęgnują je i wzmacniają. Niesłychanie popularne są także kąpiele lecznicze, polecane przy wielu rozmaitych schorzeniach. Sposoby ich przygotowania przekazywane są z pokolenia na pokolenie kolejnym kobietom, którym zależy na naturalnej pielęgnacji ciała. Dodatkiem do kąpieli mogą być zarówno kosmetyki (żele, płyny, tabletki i inne), sole (lecznicze i kosmetyczne), ale najbardziej godne polecenia są zioła. Nie tylko leczą i dbają o skórę, ale także pozytywnie wpływają na nasz nastrój i psychikę. Nawet, jeśli, więc jesteś zwolenniczka szybkiego, oczyszczającego prysznica, warto od czasu do czasu skusić się i zanurzyć w wodzie z dodatkiem odpowiednio dobranych wywarów z ziół bądź ziołowych olejków eterycznych. Bądź pewna, że zakochasz się w tej formie pielęgnacji ciała.

BIORĄC KĄPIEL, PAMIĘTAJ O TYM ,ŻE:
 Temperatura wody nie powinna być wyższa niż temperatura ciała;
 Kąpiel nie może trwać dłużej niż 15-20 minut, ponieważ długie przesiadywanie w wannie z gorąca woda osłabia i źle wpływa na skórę;
 Po kąpieli pamiętaj, by posmarować ciało balsamem lub kremem (np. rumiankowym, który nawilża, łagodzi podrażnienia i ujędrnia skórę).

Kąpiele są jednym z rodzajów tzw. leczenia bodźcowego, polegającego na wywołaniu takiej reakcji organizmu, która albo „przestroi” pewne jego funkcje, albo uodporni na działanie szkodliwych czynników. Można to osiągnąć przy wykorzystaniu bodźców fizycznych lub chemicznych. Bodźcami fizycznymi są w tym przypadku m.in. ciśnienie hydrostatyczne wody, promieniowanie radonu lub procesy elektryczne, zachodzące między powierzchnią skóry a wodą. Bodźcami chemicznymi mogą być zawarte w wodzie, w odpowiednim stężeniu, składniki mineralne lub gazowe. Pewne składniki wód mineralnych przenikają przez skórę i biorą udział w chemicznych przemianach organizmu, inne są dla skóry czynnikiem drażniącym, który może wywoływać odczyny pożądane w narządach wewnętrznych, zwłaszcza w układzie krążenia. O zasadności korzystania przez chorego z kąpieli leczniczych powinien decydować wyłącznie specjalista balneoterapeuta.
Istnieją rozmaite rodzaje kąpieli. Ich działanie odprężające, pobudzające lub uspokajające zależy przede wszystkim od temperatury wody, a dopiero potem od dodatków, którymi wzbogacimy kąpiel.

KĄPIEL A JEJ TEMPERATURA:
• Zimna woda o temperaturze od 25 do 30 stopni Celsjusza pobudza organizm, wzmaga napięcie mięśni i poprawia ukrwienie skóry. Zimna (do 25 st. C) hartuje, pobudza, przyspiesza krążenie krwi oraz przemianę materii. Powinna trwać od kilkudziesięciu sekund do kilku minut. Dłuższe przebywanie w chłodnej wodzie może prowadzić do wyziębienia organizmu. Taka kąpiel nie nadaje się dla dzieci i osób starszych.
• Chłodna woda o temperaturze 36 stopni Celsjusza jest idealnym środkiem odprężającym. Usuwa zmęczenie, relaksuje i lekko pobudza. Letnia kąpiel jest najłagodniejsza i w związku z tym odpowiednia dla wszystkich. Przygotowuje ciało do odpoczynku. Nie powinna trwać dłużej niż pół godziny.
• Ciepła i bardzo ciepła kąpiel o temperaturze powyżej 37 stopni Celsjusza polecana jest szczególnie po wysiłku fizycznym, gdyż skutecznie likwiduje napięcie mięśni. Działa również rozgrzewająco, łagodzi niektóre bóle i pomaga zasnąć. Łagodzi zapalenia skóry, sztywność mięśni i stawów. Otwiera pory skóry, dzięki czemu ułatwia usunięcie toksyn. Nie powinna trwać dłużej niż 10 minut. Lepiej, żeby nie korzystały z niej osoby ze skłonnością do pękających naczynek, z żylakami, suchą skórą, chorzy na serce i nadciśnienie. Pamiętajmy, że temperatura wody, nawet gdy kąpie się zdrowa osoba, nie powinna przekraczać 40 st. C. Tak gorąca kąpiel bardzo osłabia organizm.
Warto pamiętać, że wprawdzie pod wpływem ciepła rozszerzają się naczynia krwionośne, rozluźniają mięśnie oraz ustępuje stres i zmęczenie, jednak taka kąpiel wysusza skórę i osłabia serce. Dobre efekty uodparniające daje natomiast naprzemienny masaż ciepłymi i zimnymi strumieniami wody. Osoby, które często go stosują są bardziej odporne niż ogół populacji i rzadziej chorują. Zmienne temperatury wody, stosowane podczas codziennych kąpieli, przygotowują skutecznie do walki z bakteriami i wirusami.

JAKA FORMĘ KĄPIELI WYBRAĆ?
Jeśli bierzesz prysznic, oszczędzasz czas i wodę. Aromatyczna kąpiel to jednak wielka przyjemność, a czas spędzony w wannie można wykorzystać np. na zrobienie peelingu, nałożenie odżywki na włosy czy maseczki na twarz.

DODATKI DO KĄPIELI
• Płyny
Wytwarzają bardzo przyjemnie pachnącą pianę, ale substancje odpowiedzialne za jej powstawanie mogą wysuszać odwodnioną i wrażliwą skórę. Najlepiej więc szukać takich płynów, których składniki nawilżają, natłuszczają i odżywiają, jak mleczko z ziaren owsa, miód czy olej migdałowy. Niektóre preparaty do kąpieli działają leczniczo – pomagają w zwalczaniu bólów reumatycznych lub objawów alergii, likwidują obrzęki i skurcze, a także poprawiają kondycję skóry po stanach zapalnych. Niektóre apteki i drogerie oferują także specjalistyczne płyny antycellulitowe i ujędrniające, najczęściej produkowane na bazie alg.
Na skórę korzystnie wpływają tzw. preparaty dwufazowe. Składają się one z dwóch warstw. Górna – mleczna – zawiera olejki i substancje nawilżające, a dolna – kąpielowa – środki delikatnie myjące i tworzące pianę. Tuż przed użyciem preparatu należy kilka razy energicznie wstrząsnąć butelką, żeby obie warstwy dokładnie się wymieszały
• Sole i tabletki
W drogerii lub w aptece można kupić specjalne sole do kąpieli. Zawierają sól z Morza Martwego (bogatą w niezbędne dla skóry pierwiastki – magnez, wapń, jod, sód i potas), algi, które przyspieszają spalanie tkanki tłuszczowej, a także mieszankę olejków eterycznych.
Ale do wody można też dodać zwykłej soli kuchennej. Ma właściwości odtruwające, odżywiające i… wyszczuplające. Likwiduje też drobne krostki. Najpierw sypiemy do wanny od 300 g do kilograma soli i dopiero później nalewamy wody. Taka kąpiel przyda się szczególnie osobom mającym skórę tłustą lub mieszaną i problemy z trądzikiem. Jeśli nasza skóra jest wrażliwa lub sucha, najlepiej zrezygnujmy z kąpania się w soli lub zaraz po wyjściu z wody wetrzyjmy tłusty lub półtłusty krem (sól lekko wysusza). Poza tym pamiętajmy, że duże ilości soli znacznie wzmagają pocenie się, kąpiel może więc być dosyć wyczerpująca.
Musujące kulki i tabletki, rozpuszczając się, delikatnie masują ciało. Niektóre zawierają olejki eteryczne oraz substancje zmiękczające wodę i nawilżające skórę. Zwykle zabarwiają wodę i uwalniają relaksujący lub pobudzający zapach.
• Olejki
Nadają się tylko do skóry suchej, wrażliwej i naczynkowej, natomiast zdecydowanie nie posłużą tłustej i mieszanej. Zawierają zazwyczaj oleje roślinne oraz olejki eteryczne, a często także wyciągi z ziół. Preparat może być zamknięty w kolorowej otoczce w kształcie kulki, gwiazdki czy zwierzątka, która rozpuszcza się w wodzie.W aptekach dostępne są również specjalne kosmetyki kąpielowe do skóry bardzo suchej, wrażliwej, a także podrażnionej i atopowej. Zwykle nie zawierają ani substancji zapachowych, ani sztucznych barwników, mają za to składniki, które likwidują uczucie ściągnięcia i łagodzą podrażnienia. W zielarniach oraz niektórych drogeriach kupimy olejki eteryczne, czyli ekstrakty zapachowe uzyskane z różnych roślin. Mieszankę kilku olejków wlewa się do ciepłej wody. Na typową wannę wystarczy ok. 10-15 kropli. Na powierzchni wody utworzy się cieniutka tłusta warstewka. Najlepiej zgarniać ją ręką i masować delikatnie skórę. Jeśli skóra jest bardzo sucha, można wymieszać olejek eteryczny z 1-2 łyżkami stołowymi oleju jadalnego. Lepiej nie używać jednocześnie olejków aromaterapeutycznych i pieniących się płynów do kąpieli – olejek pozostaje w pianie i dlatego nie działa na skórę.Przy wyborze bierzmy pod uwagę nie tylko właściwości lecznicze, ale też zapach olejku. Aromat musi nam odpowiadać, żeby kąpiel spełniła swoje zadanie.Kąpiel z dodatkiem olejku należy traktować jak zabieg terapeutyczny, a nie higieniczny – przed wejściem do wanny najlepiej umyć ciało pod prysznicem.

Wybierz olejek najlepszy dla siebie:

• bergamotowy – nadmierna potliwość, trądzik, opryszczka, łuszczyca, napięcie nerwowe, depresja, stany zapalne organów płciowych, choroby gardła
• cytrynowy – egzema, przebarwienia, nadciśnienie, przeziębienia, reumatyzm, żylaki
• z drzewa herbacianego – trądzik, grzybica skóry, grzybica paznokci, odleżyny, kurzajki, poparzenia, przeziębienie, grypa, grzybice narządów płciowych
• lawendowy – stany zapalne skóry, egzema, trądzik, rozstępy, oparzenia, grzybice stóp i narządów płciowych, bezsenność, zmęczenie i zdenerwowanie
• z mięty pieprzowej – podrażnienia skóry (np. po depilacji), ukąszenia owadów, zmęczenie, grypa, migrena, bóle menstruacyjne, nieregularne cykle miesiączkowe
• neroli (bigarade) – skóra naczynkowa, nadmiernie wysuszona, zmarszczki, menopauza, bezsenność
• pomarańczowy – zmarszczki, wiotka skóra, bezsenność, skurcze mięśni, depresja
• różany – starzenie się skóry, pękające naczynka, rozstępy, poparzona lub sucha skóra, bóle głowy, nadciśnienie, zaburzenia krążenia, nieregularna menstruacja, wrzody żołądka
• ylangowy – przetłuszczanie się skóry, nadciśnienie, zaburzenia krążenia, stany lękowe, depresja, kłopoty jelitowe, oziębłość seksualna
• z kopru włoskiego – cellulit, otyłość, zatrucia pokarmowe, niestrawność, kamica nerkowa, problemy menopauzy, oziębłość seksualna.

Uwaga!
Olejki eteryczne mogą wywoływać alergie. Dlatego przed pierwszą kąpielą aromaterapeutyczną wykonaj prosty test. Kroplę olejku lub mieszanki, którą chcesz zastosować, rozpuść w łyżce oleju roślinnego i wetrzyj za uchem. Odczekaj przynajmniej 12 godzin. Jeśli w tym czasie nie pojawią się krostki, zaczerwienienie czy swędzenie, możesz używać takiego kosmetyku. Pamiętaj, żeby nie stosować nierozcieńczonych olejków eterycznych bezpośrednio na skórę. Jeśli jesteś w ciąży lub cierpisz na poważną chorobę, zanim zaczniesz stosować aromaterapię, poradź się swojego lekarza.

• Zioła
Gotowe mieszanki ziołowe do kąpieli można kupić w sklepie zielarskim lub aptece. Zwykle wlewa się do wanny napar z ziół lub wkłada suche zioła do torebki z lnu lub gazy i zawiesza na kranie. Mieszankę ziołową można też zrobić samemu.
• Kąpiel zwężająca pory: 0,5 kg kory dębowej gotujemy w 3 l wody tak długo, aż połowa odparuje. Wywar przecedzamy i wlewamy do napełnionej wodą wanny.
• Kąpiel kojąca: Mieszamy 100 g suszonego kwiatu rumianku, po 50 g suszonego kwiatu lipy, głogu i lawendy. Wszystko pakujemy do woreczka i zawieszamy na kranie. Podczas kąpieli worek kilkakrotnie wyciskamy.
• Kąpiel nawilżająca: Ok. 50 g suszonego kwiatu nagietka zalewamy 0,5 l wrzącej wody i przykrywamy na 20 minut. Płyn przecedzamy i dodajemy 0,5 szklanki miodu. Wszystko razem mieszamy i wlewamy do wody.
• Produkty ze spiżarni
Używanie artykułów spożywczych jako dodatków do kąpieli ma długą tradycję. Dzisiejsi lekarze potwierdzają zbawienne właściwości mleka, oliwy z oliwek czy oleju słonecznikowego (natłuszczają i odżywiają skórę) oraz wspomnianej już soli. Oto przepisy na kąpiele:
• Odżywiająca: Pół szklanki miodu mieszamy z 2 l maślanki i wlewamy do wanny.
• Zmiękczająco-wygładzająca: Szklankę pełnotłustego mleka i 2 łyżeczki oliwy mieszamy i dodajemy do wody.
• Oczyszczająca: W szklance ciepłego mleka rozpuszczamy 80 g drożdży (można też dołożyć łyżeczkę cukru) i dodajemy do kąpieli.
• Na wypryski: Kilka garści mąki pszennej wsypujemy do woreczka, umieszczamy go w wannie i nalewamy wody.
• Przeciw łojotokowi: 2 kg otrąb pszennych wsypujemy do woreczka, umieszczamy go w garnku i zalewamy wodą; garnek podgrzewamy przez pół godziny; odciskamy woreczek, a wodę przecedzamy i wlewamy do wanny.

PO KĄPIELI
Nie trzyjmy skóry ręcznikiem. Wystarczy się nim owinąć. Zaraz potem wsmarujmy krem lub balsam. Jeśli mamy suchą skórę, na łokcie, kolana i szyję nałóżmy krem półtłusty. Najlepiej zrobić to w ciągu pięciu minut od wyjścia z wanny – wtedy kosmetyk dobrze się wchłonie. Można też nałożyć oliwkę i podczas aplikacji zrobić masaż. Masujemy ciało w kierunku serca – najpierw delikatnie, potem mocniej (aż do zaczerwienienia skóry) i na końcu znów delikatnie. Jeżeli dodatkiem do kąpieli był olejek, nie musimy się wycierać. Poczekajmy, aż skóra sama wyschnie. Nie trzeba też nakładać balsamu, bo ciało jest dostatecznie natłuszczone i nawilżone. Wpływ kąpieli na zdrowie skóry i całego organizmu zależy nie tylko od użytych dodatków, lecz także od temperatury wody. Sprawdź, jaka będzie dla ciebie najkorzystniejsza:

RODZAJE KĄPIELI:
Jednym z najpopularniejszych sposobów leczenia hydroterapeutycznego są kąpiele solankowe. Wody lecznicze, zwane solankami zawierają jony sodu i chloru, a ponadto związki siarki, magnezu, wapnia, potasu, jodu, bromu oraz dwutlenek węgla i siarkowodór. kąpiele solankowe działają drażniąco na skórę, pobudzają układy krążenia, wewnętrznego wydzielania i nerwowego, obniżają tętnicze ciśnienie krwi i poziom cukru we krwi, zwiększają oddawanie moczu i poprawiają łaknienie. Stosuje się je w różnych postaciach gośćca, w stanach pourazowych, gruźlicy pozapłucnej, w zaburzeniach przemiany materii, w otyłości, niedomodze gruczołów wydzielania wewnętrznego, chorobach wieku dziecięcego oraz w chorobach kobiecych.

Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe działają drażniąco na skórę, wywołując czynne przekrwienie zarówno skóry, narządów wewnętrznych, jak i śluzówki dróg oddechowych, pobudzają przemianę materii, wiążą toksyny w organizmie i ułatwiają ich wydalanie oraz odczulają. Głównym składnikiem wód siarczkowo-siarkowodorowych są jony siarczkowe oraz siarkowodór. Stosuje się je w gośćcu stawowym, mięśniowym i w chorobach układu nerwowego, przemiany materii, skóry, układu krążenia, w chorobach kobiecych.

Kąpiele kwasowęglowe wskazane są z kolei w organicznych i czynnościowych chorobach serca, zaburzeniach układu wewnętrznego wydzielania, w ogólnych osłabieniach, stanach ozdrowieńczych. Głównym czynnikiem działania kąpieli kwasowęglowych jest dwutlenek węgla, a ponadto związki sodu, wapnia, magnezu, żelaza oraz litu, baru, arsenu. Dwutlenek węgla wnika przez skórę do krwiobiegu, powodując rozszerzenie naczyń krwionośnych i włosowatych i ułatwia pracę serca oraz obniża ciśnienie krwi. Od kilku lat obserwuje się powrót do terapii wykorzystujących wody termalne. Gorącymi źródłami nazywa się wyłącznie te, które mają więcej niż 20 stopni Celsjusza. W najbardziej gorących temperatura sięga nawet do 68 stopni, jak w jednym ze źródeł w niemieckim Baden-Baden. Woda, przedzierając się przez skały, wymywa z nich pierwiastki i związki mineralne takie jak sód, potas, magnez, wapno, żelazo, mangan, fluor czy jod. Na skórę dobroczynnie wpływają źródła bogate w cynk, krzem, siarkę i selen. Dwa pierwsze pierwiastki skutecznie likwidują trądzik, krzem zaś pomaga w odbudowie tkanek. Woda termalna skutecznie łagodzi podrażnienia i uczulenia. Zabiegi w uzdrowiskach, zwane spa, oznaczają odnowę przez wodę (sanem per aqva).
• Kąpiel krochmalowa– działa na skórę łagodząco i wygładzająco. Na każdy litr wody użytej do kąpieli należy wziąć 5 płaskich łyżeczek krochmalu ryżowego lub mąki ziemniaczanej. Odmierzony krochmal rozpuszcza się w niewielkiej ilości zimnej wody, a następnie mieszając dolewa się do wrzątku, aż do uzyskania przezroczystej gęstej cieczy, którą wlewa się do wody przeznaczonej do kąpieli. Przygotowany roztwór powinien dawać przy sprawdzaniu ręką uczucie przyjemnej śliskości, a jego temperatura powinna wynosić 38° C.
• Kąpiel rumiankowa- ma działanie łagodzące i odkażające, a także odczulające. 50-100 g rumianku wsypuje się do woreczka z gazy i zanurza w jednym do dwóch litrów wrzącej wody na 5-10 minut. Otrzymany roztwór wlewa się do wody przeznaczonej do kąpieli w takiej ilości, aby woda przybrała kolor jasnego piwa. Temperatura wody do kąpieli – ok. 37° C.
• Kąpiel z otrębami pszennymi- wygładza skórę i łagodzi podrażnienia. Do płóciennego woreczka wsypujemy od 50 dag do 1 kg otrąb pszennych i gotujemy od 30 do 60 minut w 3-5 litrach wody. Odwar wlewamy do wody przygotowanej na kąpiel i wyciskamy w niej woreczek z otrębami.
• Kąpiel z dodatkiem nadmanganianu potasu– działa odkażająco, wysuszająco. Pomaga przy ropniach skóry i wyprzeniach. Dobrze jest ją stosować na przemian z kąpielą rumiankową. Kilka kryształków nadmanganianu potasu rozpuszczamy w niewielkiej ilości ciepłej wody – tak, aby zabarwiła się na ciemny fiolet. Do kąpieli dolewamy (powoli, żeby móc kontrolować otrzymywany kolor) przygotowany roztwór aż do uzyskania jasnego fioletu. Nie powinno się wrzucać bezpośrednio do „kąpielowej” wody kryształków nadmanganianu, ponieważ nie rozpuszczone w zetknięciu ze skórą mogą spowodować jej uszkodzenie.
• Kąpiel z odwaru kory dębowej- hartuje i uodparnia „powierzchnię ciała”. Zalecana dla dzieci ze skórą delikatną, łatwo ulegającą wyprzeniom i podrażnieniom. 50 dag drobno pokrojonej kory dębowej zalewamy pięcioma litrami wody i gotujemy przez dwie godziny. Uzyskany odwar dolewamy do kąpieli.
Do kąpieli „nadmanganianowych” i „dębowych” należy przeznaczyć ręcznik lub ręczniki, które – oczywiście za każdym razem czyste – będą służyły tylko do tego celu. Nadmanganian potasu i kora dębu pozostawiają bowiem brązowe zabarwienie, które z wanny i z rąk zmywamy wodą utlenioną, wodą z octem lub z kwaskiem cytrynowym, ewentualnie solą i – tylko z wanny – proszkiem do prania.
Kąpiel ochładzajaca- obniża temperaturę ciała dziecka. Zwykle stosuje się ją w przypadku bardzo wysokiej gorączki. Kąpiel taka początkowo musi mieć temperaturę normalnej kąpieli. Następnie do wody o temperaturze 37° C stopniowo dolewamy – mieszając wodę w wanience lub wannie i kontrolując jej temperaturę – chłodnej wody (trzeba uważać, by nie polewać ciała dziecka), aż do otrzymania temperatury 30° C. Dziecko powinno przebywać w wodzie o tej temperaturze 5 minut. W czasie kąpieli należy obserwować jego wygląd. Jeśli blednie, sinieje lub ma dreszcze, kąpiel należy przerwać, ciało dziecka rozetrzeć, ubrać i ułożyć w łóżku.Po kąpieli ochładzającej, (którą stosuje się w porozumieniu z lekarzem) dziecko wycieramy ogrzanym prześcieradłem kąpielowym, a następnie ubrane w ogrzaną (np. termoforem) bieliznę kładziemy do łóżka. Po takim zabiegu maluch zasypia szybko i spokojnie z obniżoną temperaturą ciała.
• Kąpiel mineralna- leczniczo najcenniejsze są kąpiele w naturalnych wodach mineralnych. Wody sztucznie mineralizowane lub gazowane – choć środki chemiczne używane do ich sporządzenia nie różnią się od składników zawartych w naturalnych wodach mineralnych – nie działają tak skutecznie jak naturalne. Jednak w domu możliwe są na ogół kąpiele jedynie w sztucznych wodach leczniczych. A ponieważ schorzenia, w których pomagają, są na ogół długotrwałe, jest to bardzo wygodna forma „przyjaznego” leczenia. Kąpiele w wodach leczniczych to rodzaj leczenia bodźcowego, polegającego na wywoływaniu ogólnych odczynów organizmu w celu przestrojenia pewnych jego czynności lub uodpornienia czynnikami fizycznymi i chemicznymi wód mineralnych i peloidów. Bodźcami fizycznymi są: temperatura i ciśnienie wody, promieniowanie (radon) lub procesy elektryczne zachodzące między powierzchnią skóry a wodą mineralną. Bodźcami chemicznymi natomiast są zawarte w wodzie, w odpowiednim stężeniu, składniki mineralne lub gazowe. Pewne składniki wód mineralnych przenikają przez skórę (jak np. jod, siarka), inne (dwutlenek węgla) są dla skóry czynnikiem drażniącym. Po każdej takiej kąpieli niezbędny jest godzinny odpoczynek.
• Kąpiel solankowa- stosuje się przy chorobach reumatycznych w okresie zupełnego spokoju, anemii, w stanach rekonwalescencji, opóźnieniu rozwoju fizycznego, stanie po krzywicy, zaburzeniach przemiany materii i w stanach po chorobie Heinego i Medina. Przygotowuje się je w różnym stężeniu, najczęściej na każde 10 litrów wody wsypuje się 50-150 g (0,5-1,5%) soli kąpielowej, np. ciechocińskiej, iwonickiej, inowrocławskiej, soli kuchennej, morskiej. Słone kąpiele przeprowadzamy przed południem, najlepiej rano, 2-3 razy w tygodniu. Mogą zażywać ich dzieci powyżej piątego miesiąca życia, bez niedowagi i gorączki. Jeżeli słona woda drażni skórę dziecka, można dodać krochmalu lub sody. Dodanie ekstraktu sosnowego (20-30 g na kąpiel) zwiększa działanie uspokajające kąpieli solankowej. Kąpiele solankowe nie tylko leczą, lecz także hartują skórę i uodparniają cały organizm, gdyż wywołują działanie bodźcowe na autonomiczny układ nerwowy i przyzwyczajają do szybkiego reagowania na zewnętrzne bodźce termiczne, dzięki czemu zmniejsza się skłonność do częstych w wieku dziecięcym schorzeń gardła, uszu, oskrzeli itp. Dotyczy to przede wszystkim dzieci przegrzewanych, przekarmianych, przez co skłonnych do schorzeń górnych dróg oddechowych i infekcyjnych.
Naturalne kąpiele solankowe zawierają jony sodu i chloru, związki siarki, magnezu, wapnia, potasu, jodu, bromu oraz dwutlenek węgla i siarkowodór.Kąpiele solankowe działają podobnie jak kąpiele morskie. Wywierają działanie bodźcowe na układ naczyniowy, wyrównują nieprawidłowe reakcje autonomicznego układu nerwowego, działają przeciwbólowo, poprawiają sprawność stawów i mięśni, zmniejszają ciśnienie tętnicze krwi, poprawiają łaknienie. Aktywują wytwarzanie witaminy D3 w skórze pod wpływem promieni nadfioletowych. U dzieci stosuje się kąpiele słabe (0,3-1,5%), rzadziej silne (1,5-3%), dwa, trzy razy w tygodniu (razem 10, 15 zabiegów). Zabieg trwa od pięciu do dziesięciu minut, dłużej tylko u dzieci starszych i silnych. Sztuczne kąpiele solankowe mają to samo działanie, lecz w mniejszym stopniu.
• Kąpiel siarczkowo-siarkowodorowe- głównym składnikiem wód siarczkowo-siarkowodorowych są jony siarczkowe oraz siarkowodór. Wody te działają drażniąco na skórę, wywierają czynne przekrwienie zarówno skóry, jak i narządów wewnętrznych i śluzówki dróg oddechowych, pobudzają przemianę materii, wywierają wpływ odczulający, odtruwający i zwiększający procesy utleniania. Stosuje się je m.in. w leczeniu chorób układu kostno-stawowego, chorób przemiany materii i skóry.
• Kąpiel kwasowęglowa– głównym czynnikiem działania tych kąpieli jest dwutlenek węgla, a także – w różnym stopniu, zależnie od zawartości w wodzie – związki sodu, wapnia, magnezu, żelaza, litu, baru, arsenu. W czasie kąpieli kwasowęglowej dwutlenek węgla osiada w postaci pęcherzyków na powierzchni skóry. Stosuje się je przy nadczynności tarczycy w stanach ogólnego wyczerpania.
Swoistym działaniem tych kąpieli jest osłabienie czucia, bólu i swędzenia skóry oraz ogólne uspokojenie i wzrost senności.
• Kąpiele ciepłe i gorące: stosujemy w celu rozgrzania i przekrwienia oraz uzyskania efektu rozkurczowego poszczególnych grup mięśniowych.
Wskazania:
• przykurcze mięśni podudzi,
• pourazowy zanik mięśni (po zdjęciu gipsu),
• niedowład nerwów obwodowych,
• różnego rodzaju kolki (żołądkowa, jelitowa, nerkowa), należy jednak wykluczyć stany zapalne wyrostka robaczkowego, zapalenie otrzewnej oraz krwawienia z przewodu pokarmowego.
• Kąpiel tlenowa:
przy użyciu tabl. Pertlenon (do nabycia w aptece – cena 4.90 za 10 tabl.), uwalniajacych podczas rozpuszczania ich w wodzie cząsteczek tlenu. Do wody o temp. 34 – 36 stopni Celsjusza dodajemy 50 – 100 tabl. Pertlenonu.
Wskazania:
 dla osób, których praca charakteryzuje się małą aktywnością fizyczną, a także dla górników, hutników, garbarzy,
 nerwice,
 przewlekłe zapalenia oskrzeli,
 rozedma płuc,
 poprawa samopoczucia,
 niezbyt zaawansowane niedoltlenienie serca.
• Kąpiele dezynfekcyjne:
najbardziej bezpiecznym środkiem do dezynfekcji jest nadmanganian potasowy. Tabletki wcześniej rozpuszczamy w naczynku, stosujemy co 2-3 dzień, nie więcej jednak niż 10 kąpieli, najczęściej jednak nie systematycznie, lecz w miarę potrzeb. W przypadku zmian okolic odbytu (przetoki, żylaki, wyprzenia, czyraki) wykonujemy kąpiel nasiadową przez okres 15 minut.

Wskazania:
 profilaktyczne kąpiele niemowląt,
 zmiany ropne skóry,
 odleżyny.
• Kąpiele mydlane:
do przyrządzania wykorzystujemy płatki mydlane lub szare mydło w ilości 300 – 400 g na wannę wody. Mydło rozpuszczamy w kilkulitrowym naczyniu i po przetrzymaniu kilku do kilkunastu godzin wlewamy do wanny o temp. wody 36 – 38 stopni Celsjusza. Czas trwania od kilku minut do 1 godziny w zależności od ciężkości schorzenia (dłużej w ropowicy lub czyraku mnogim, najdłużej przy nawarstwionym zrogowaciałym naskórku). Zwykle kąpiel stosuje się codziennie po 2 – 3 zmniejszając częstotliwość na co 2, 3 dzień. Całkowita liczba kąpieli w czasie kuracji waha się od 5 – 12. Ciało po kąpieli spłukujemy letnią woda. W przypadku odcisków, nagniotków możemy moczyć tylko część ciała.
Wskazania:
 nadmierne rogowacenie naskórka przy trudnościach jego złuszczania (np. u osób starszych),
 wrastanie paznokci, utrudniające ich obcinanie,
 odciski, odgniotki, modzele,
 łuszczyca,
 wyprzenia,
 ropiejące, trudno gojące się rany (w kąpieli mydlanej zmniejsza się napiecie skóry, dzięki czemu łatwiej odpływa wydzielina),
 ropowice oraz czyraki mnogie.

JAK PRZYGOTOWAĆ KĄPIEL W DOMU?
• Lipowa na uspokojenie
Zalej 10-15 dag kwiatów lipy 2 l wrzątku. Odstaw na godzinę. Przecedź przez sitko i wlej do wanny. Kąpiel z naparem lipowym koi nerwy i wygładza skórę.
• Lawendowa na dobry sen
Wlej do wanny 5 kropli olejku lawendowego, 3 jałowcowego i po jednej pomarańczowego oraz tymiankowego. Zamieszaj wodę ręką, potem wejdź do wanny. Kąpiel wycisza psychikę, działa antydepresyjnie, łagodzi też bóle mięśniowe, menstruacyjne, reumatyczne.
• Sosnowa wzmacniająca
Zalej 2-3 garści igliwia sosnowego 2-3 litrami wody. Gotuj na małym ogniu przez 10 min. Odstaw na 15 min. Do wanny wlej przecedzony odwar. Kąpiel pobudza krążenie krwi, działa nieco moczopędnie, łagodzi nerwobóle.
• Dębowa przy nadpotliwości
Zalej 3-5 łyżek kory dębowej 2 l wody i gotuj 10 min. Odstaw na 15 min, a potem przecedź. Odwar z kory dębowej stosuj przy zapaleniu skóry i nadmiernym poceniu.
• Solankowa dla stawów
Do wanny wsyp sól uzdrowiskową (np. iwonicką) w ilości podanej na opakowaniu. Pomaga leczyć choroby zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa, stany pourazowe, choroby dróg oddechowych oraz choroby skórne (np. łuszczycę).
• Jałowcowa przy reumatyzmie
Zagotuj 1 kg gałązek jałowca oraz garść jego owoców w dwóch litrach wody. Po ostudzeniu odwaru przecedź go, wlej do wanny napełnionej wodą. Kąpiel jałowcowa łagodzi bóle reumatyczne.
• Imbirowa rozgrzewająca
Do płóciennego woreczka włóż po garści suszonej lawendy i tymianku oraz kawałek (ok. 2,5 cm) startego korzenia imbiru. Powieś woreczek na kranie pod strumieniem gorącej wody. Taka kąpiel rozgrzeje i zapobiegnie przeziębieniu, gdy jesteś zmarznięta.
• Borowinowa przeciwbólowa
Do wody dodaj sól lub emulsję borowinową. Kapiel weź wieczorem, bo nieco osłabia, konieczny jest więc wypoczynek. Możesz ją powtarzać 2-3 razy w tygodniu. Po serii 10 zabiegów zrób miesięczną przerwę. Kąpiel z borowiną pomaga przy bólach mięśni i stawów, nerwobólach, likwiduje zakwasy.
• Krochmalowa dla skóry
Wymieszaj szklankę mąki kartoflanej z 0,5 l wody i wlej do 3 l wrzątku. Krochmal wlej do wanny wypełnionej wodą. Dodatek ten łagodzi podrażnienia skóry i przynosi ulgę przy świądzie spowodowanym atopowym zapaleniem skóry.
Kąpiel z dodatkiem odpowiedniego preparatu nie tylko nie szkodzi skórze, ale wręcz działa leczniczo np. przy atopowym zapaleniu skóry. Osobom z tym schorzeniem polecam kąpiel ze środkiem natłuszczającym nawet codziennie. Szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy skóra jest najbardziej wysuszona. W pozostałych miesiącach można kąpać się rzadziej, np. dwa razy w tygodniu. Taka częstotliwość dotyczy też osób ze skórą zdrową, ale suchą. Gdy mamy skórę tłustą, możemy kąpać się w wannie, kiedy tylko mamy na to ochotę. Są oczywiście problemy zdrowotne, przy których taka przyjemność nie jest wskazana. Zrezygnować z niej powinny stanowczo kobiety cierpiące na zakażenia układu moczowego czy zakażenia pochwy. Pamiętajmy też, że okazyjne kąpiele w wannie nie mogą zastąpić obowiązkowego codziennego prysznica.