CEBULA JADALNA     Nazwa Lacińska – Allium Cepa )

Wiadomości ogólne
Cebula zwyczajna jest rośliną zielną jednoroczną, dwuletnią i wieloletnią z rodziny Liliowatych (Liliaceae) pochodząca prawdopodobnie ze środkowej lub zachodniej Azji, uprawiana do celów spożywczych od co najmniej 5 tysięcy lat. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Uprawia się różne odmiany cebuli, prawie we wszystkich częściach świata. Znajduje również zastosowanie jako roślina lecznicza. Surowcem zielarskim jest świeża dojrzała cebula. Suszonych cebul używa się bardzo rzadko. Ma ostry zapach oraz słodkawo-korzenny smak i drażni gruczoły łzowe.

Surowiec:
Surowcem są świeże cebule, szeroko stosowane w lecznictwie ludowym.

Związki czynne:
Zawiera związki siarki, fosforu, magnezu, cynku, krzemu, cenny zespół witamin A,B,C,PP,K i bogaty asortyment związków mineralnych, wzmacniających ogólną odporność organizmu na różne infekcje i choroby. Zawarta w cebuli miedź potrzebna jest organizmowi do regeneracji tkanki płucnej, zaś obecność żelaza i wapnia odgrywa ważną rolę w tworzeniu krwinek czerwonych (hemoglobiny) i tkanki kostnej. Obecność lotnych olejków eterycznych zawierających związki siarki, odpowiedzialna jest za jej drażniące i bakteriobójcze działanie. Organiczne związki siarki wzmacniają strukturę kolagenu paznokci i włosów, zaś obecność fosforu i znikome ilości lecytyny przyczyniają się szczególnie do sprawnego funkcjonowania szarych komórek mózgu.

Zawartość krzemu i wapnia koniecznego do budowy i wzmocnienia kości sprawia, że cebula jest szczególnie polecana jako pożywienie dla młodzieży i starszych osób – dotkniętych osteoporozą. Dzięki siarce, potasowi i jodowi cebula ma właściwości detoksykacyjne i antyinfekcyjne. Także jej działanie moczopędne zostało potwierdzone badaniami. Zawarte w cebuli glikozydy flawonowe, glukoza i inne związki organiczne oraz witaminy z grupy B, a także witaminy E, PP i niewielkie ilości witaminy C, odgrywają w procesach metabolicznych naszego organizmu poważną rolę. Zespół tych związków działa też żółciopędnie i żółciotwórczo, pobudza apetyt, wywiera korzystny wpływ na cały układ trawienny. Działa też wiatropędnie, ale nie wiatrotwórczo. Zaleca się spożywanie cebuli chorym na marskość wątroby oraz ludziom otyłym. Najzdrowsza i najlepiej tolerowana przez organizm człowieka jest cebula surowa, dokładnie przeżuta. Nie zaleca się do surówek z dodatkiem cebuli dodawać octu, ponieważ kwas octowy utrudnia jej trawienie. Dla tych, których drażni zapach czosnku i cebuli, proponuję żucie ziarnem palonej kawy lub lepiej zielonej naci pietruszki, selera.

Cebulę podaje się wewnętrznie w różnych formach podobnie jak czosnek. W medycynie ludowej stosuje się cebulę zewnętrznie przeciw wszelkim ropnym chorobom skóry a sok z cebuli wpuszczony do nosa hamuje katar. Miazga ze świeżej cebuli i sok leczą rany, oparzenia, odmrożenia, owrzodzenia, urazy, gościec, wysypki, odciski, brodawki, piegi, trądzik skóry twarzy. Sok, najlepiej z miodem, pije się przy suchym kaszlu, zapaleniu oskrzeli. Miazga z tartej cebuli i tartych jabłek zalecana jest w stwardnieniu (starczym) naczyń mózgu. Należy pamiętać, że jej nadużywanie może okazać się szkodliwe w przypadkach ciężkich chorób nerek, wątroby, żołądka i serca.

Przepisy

Cebula po ukąszeniu pszczoły i komara
Współczesna fitoterapia poleca przykładanie plasterka cebuli na 10-15 min. w miejscu po ukąszeniu osy, pszczoły czy komara. Cebula, dzięki bakteriobójczym, odkażającym i przeciwzapalnym właściwościom, złagodzi odczyn zapalny, zniweluje uczucie pieczenia i bólu.

Katar
Przy stanach grypowych, tampony z gazy lub waty, z tartą cebulą wkłada się w nozdrza na 15 min rano, w południe i wieczorem.

Krem cebulkowy na plamy
Składniki: sok z cebuli świeżej 15 ml, olejek cytrynowy – 1 ml, olejek herbaciany 1 ml, olejek cedrowy lub cyprysowy – 1ml,maść allantoinowa (np. Alantan, Alantavit) – 2 tubki, krem nivea 2 op. ok. 50 g (ok. 100 g),maść z wit. A – 1 tubka,glicerol – 10 ml, olej rycynowy – 10 ml. Składniki ucierać na ciepło aż do połączenia. Sok z cebuli najpierw wymieszać z gliceryną i olejkami, potem olejem rycynowym i maściami oraz kremem. Działanie: wygładzające, przeciwzapalne, odżywcze, rozmiękczające, regenerujące, odkażające, regulujące pigmentację skóry. Zapobiega plamom na skórze.

Maść cebulowa
Dużą cebulę obrać, utrzeć na tarce i dodać do miazgi 1 łyżkę miodu, 1 łyżeczkę lub nieco więcej mąki pszennej, ½ tubki maści tormentiol i zrobić gęstą pastę. Przykładać na czyraki, wrzody i trudno gojące rany.

Miazga do okładów
Świeżą cebulę utrzeć na bardzo drobnej tarce lub zemleć w maszynce. Otrzymaną masę rozsmarować na gazie i przykładać na miejsca objęte bólem reumatycznym. Cebula powoduje miejscowe zaczerwienienie skóry. Uwaga – w trudno gojących się ranach, czyrakach, ropniach, owrzodzeniach itp. aby uniknąć dodatkowego zaczerwienienia skóry, stosujemy okłady z cebuli gotowanej lub upieczonej w piecyku. Traci ona w tej postaci swoje właściwości wywoływania przekrwienia skóry, zachowuje natomiast w pełnej sile działanie bakteriobójcze.

Miód  cebulowy
Składniki:1/2 szklanki  miodu i ½ szklanki soku z cebuli (otrzymać przy pomocy sokowirówki lub wycisnąć z miazgi utartej na tarce) – zmieszać. Zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżce w uporczywym suchym kaszlu, w anginie, w grypie, w zapaleniu oskrzeli, w skąpomoczu, w zaburzeniach trawiennych, w przeziębieniu i w okresie rekonwalescencji.

Miód  cebulowy można  stosować w każdej chorobie zakaźnej. Działa on ogólnie wzmacniająco, lekko moczopędnie, napotnie, odkażająco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, żółciopędnie i trawiennie, likwiduje wzdęcia i biegunki.

Tartą cebulę
Przykładać na rany, ropnie i czyraki oraz owrzodzenia i opryszczki.

Sok z cebuli
Dobrze posiekaną cebulę posypać cukrem, pozostawić w ciepłym miejscu na kilka godzin, wycisnąć sok przez płótno. Pić 2-4 razy dziennie po łyżeczce.

Syrop w cebuli
Dobrze utartą cebulę wymieszać z miodem lub syropem w równych częściach, podgrzać i wycisnąć przez płótno. Pić po łyżce stołowej 3-5 razy dziennie, dzieci po łyżeczce do herbaty.

Ważne:

Ludzie chorujący na wątrobę, woreczek żółciowy nie powinni spożywać cebuli na surowo lub mocno zrumienionej na tłuszczu, bowiem jako ciężko strawna, powoduje wzdęcia. W tym wypadku można jeść cebulę duszoną z niewielkim dodatkiem tłuszczu lub gotowaną z jarzynami.